زبان پارسی باستان در شاخه زبانهای ایرانی از گروه زبانهای آریایی و در خانواده زبانهای هند و اروپایی جا دارد. این زبان به زبان پارسی میانه دگرگون یافت که زبان فرهنگی (=ادبی) و آیین مند (=رسمی) دوران پادشاهی ساسانیان بود و سپس به زبان پارسی دری یا پارسی نوین دگرگون شد. این زبان از زبان نیا ایرانی (زبان ایرانی باستان) سرچشمه گرفته است.
پارسی باستان در کنار زبان اوستایی تنها زبانهای ایرانی دوران کهن هستند که نویسه (=متن) یا دستک هایی (=کتیبه) از آنها بر جای مانده است. زبان پارسی باستان در نیمروز باختری (=جنوب غربی) ایران گفت و گو می‌شده‌است و کهن ترین نویسه ای (=متنی) که از آن بر جای مانده به سده ششم پیش از سال ترسایی (=زادروز مسیح) برمی گردد.
گفتار خشایارشاه به اقیالس:” اگر تو با مردم آتن و اسپارت آمیزش می کردی از زبان آنها می شنیدی که ایرانیان دارای ویژگی های چند هستند و یکی از آنها این است که هرگز دروغ نمی گویند اگرچه بدانند که به شوند(=دلیل) راستگویی جان خود و فرزندانشان تپاه (=تباه) خواهد گردید . گونه های دروغ گفتن همانند فریب دادن و دیگران را به پیمان های بی پایه دلگرم کردن و زیر پیمان زدن پهلوی ایرانیان از گناهان تا بخشودنی است و از این رو همه مردم ایران برابر هستند و پیمان کوچکترین کس مردم من همپایه پیمان پادشاه آنها که من هستم دارای ارزش است.”
نام روزهای هپته در ایران باستان:
کیوان شید (شنبه)
کیوان شید (کیوان + شید) برگرفته از روز سیاره کیوان است. نخستین روز هپته به نام کیوان شید نامگذاری شده است. کیوان بعد از اورمزد (=مشتری) بزرگترین سیاره شمرده می‌شود که ۷۰۰ برابر زمین است. شید نیز به چم روز، نور و روشنایی است. از اینرو، روز نخست ایرانی سرگذشت سیاره روشن و نورانی دارد.
مهر شید ( یکشنبه)
مهرشید (مهر + شید) برگرفته از روز سیاره خورشید است. روز دوم از هفته مهر شید است که مهر آن به چم (=معنی ) خورشید، دوستی و مهربانی است. در زبان پهلوی، میتراست. مهربرگرفته شده از آیین هفت هزار ساله میترایی است . خورشید و ماه از تندیس‌های آیین میترایی بوده است که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش داشته است. مهر همچنین ایزد پیمان است و در اوستا آمده است که هیچ چیز بر ایزد مهر پوشیده نخواهد بود. نامگذاری این روز به مهرشید سرگذشت از پیمانی است که بین مردمان باید برقرار باشد زیرا در ایران باستان پیمان‌شکنی و دروغ بزرگترین گناهان به شمار می آمده است. شید نیز به چم روز، نور و روشنایی می‌باشد.
مه شید ( دوشنبه)
مه شید (مه + شید) برگرفته از روز سیاره ماه است. همچنین، برگرفته از آیین میترایی کهن ایرانی است. خورشید و ماه از تندیس‌های آیین میترایی بوده است که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش داشته است. سومین روز هفته در ایران باستان به نام این نماد خداوند نامگذاری شد و آنرا مه شید به چم ماه روشن و نورانی نام گذاشتند.
بهرام شید (سه شنبه)
بهرام شید (بهرام + شید) برگرفته از روز سیاره بهرام است. همچنین ، بهرام برگفته شده از ورهرام زبان پهلوی باستان است. بهرام، ایزد پیروزی در ایران باستان شمرده می شده است و اندیشه نیاکان ما بر این بوده است که خداوند یکتا یا اهورامزدا نیروی‌هایش را برای انجام در بین مردم بین ایزدان (فرشتگان) خود بخش بندی نموده است تا آنان آنرا برای مردمان پیاده کنند. از اینرو، بهرام ایزد پیروزی نامیده شده است و چهارمین روز هفته به نام روز پیروزی روشنایی بر تاریکی و چیزگی انسان بر بدی‌ها و اهریمن نامگذاری شده است.
تیر شید (چهارشنبه)
تیرشید (تیر + شید) برگرفته از روز سیاره تیر(=عطارد) است. همچنین، تیر درزبان پهلوی تیشتر نام دارد. نیاکان ما تیر را ایزدان و نگهبان باران نامگذاری نموده‌اند و اینگونه می پنداشته‌اند که اهورامزدا برای یاری رسانی به کشاورزان و جلوگیری از خشکسالی و باروری زمین و سبز و سالم و پاکیزه ماندن جهان به ایزد باران فرمان میداده است که به یاری مردمان برسد. پس، این روز به نام روز روشنایی باران و خواست پروردگار برای پاسداشت بوم (= طبیعت) نامگذاری شده است.
اورمزد شید (پنجشنبه)
اورمزد شید (اورمزد + شید) برگرفته از روز سیاره اورمزد(=مشتری) است. همچنین، اورمزد نام دیگری از دهها نام اهورامزدا است که همه بیان کننده توانایی پروردگار است. این نام از واژه‌های پهلوی ارمزد – هرمزد – اورمزد – هورمزد – اهورامزدا – مزدا گرفته شده است. از اینرو، پنجمین روز هپته به نام روز روشنایی خداوند نامگذاری شده است. از سوی دیگر، این واژه هنوز به گونه‌ای دیگر در شب های آدینه برقرار است و هنوز انگاشت (=تصور) مردمان ما بر این است که شب های آدینه (جمعه) روز پیوند با خداوند و درگذشتگان است.
اَناهید شید ( آدینه)
اَناهیدشید (ناهید + شید) برگرفته از روز سیاره ناهید است. همچنین، اَناهید همان آنهیته یا آناهیتا است که به نام ایزد آب است. در اوستا آناهیتا به گونه دوشیزه‌ای بسیار زیبا ، بالا بلند و اندامی تراشیده نگاشته شده است و نام دیگر ستاره ونوس نیز آناهیتا یا اَناهید است. رویهم رفته، روز آدینه .جمعه روز روشنایی آب و نماد بخشندگی و آگاه (=عنایت) پروردگار نامگذاری شده است.
برای خرید نسک (=کتاب) های زیر برروی پیوند (=لینک) هر کدام رفته و نام (فرشوکر) را به فروشنده بدهید تا از ۵ تا ۱۰ درسد کاهش بها (=تخفیف) برخوردار شوید.
